Quizzen is een competitieve vrijetijdsbesteding. Occasioneel hoor je dan ook wel eens quizzers die zich beklagen over 'valsspelen' van andere teams. De voorvallen zijn zeer zeldzaam maar we kunnen niet ontkennen dat het voorkomt. Met de opkomst van smartphones en andere snufjes is frauderen alleen maar makkelijker geworden. Daarom vind je hier enkele basisregels waaraan je je als quizzer best houdt en enkele raadgevingen over wat je als organisator kan doen om valsspelen te voorkomen.

Basisregels voor quizzers:

Deze basisregels kan je best toepassen om nodeloze discussies te vermijden. Soms beseffen je medespelers trouwens niet dat ze zich voor andere ploegen verdacht gedragen. Best maak je hen in dit geval attent op de volgende beleefdheidsregels:

• Je smartphone gebruiken tijdens een quizronde is not done. Zet je smartphone af of steek hem weg tijdens de quiz.
• Moet je omwille van professionele of andere redenen je smartphone op laten staan?
  • Lees een sms pas ná het afgeven van een bepaalde quizronde.
  • Moet je echt dringend een oproep of een sms beantwoorden, doe dat dan buiten de quizzaal, en kom pas na de afloop van een quizronde terug naar je tafel.
• Eigen notities/papieren meebrengen naar een quiz is nergens voor nodig. Als je een fotoronde of vragen van een vorige quiz aan je ploeggenoten wil laten zien, doe dit dan vóór de eigenlijke start van de quiz en berg de papieren weer op bij de start van de quiz.
• Roep de antwoorden niet zo luid dat andere ploegen het kunnen horen. Je verstoort daarmee de wedstrijd tussen andere ploegen en je benadeelt je eigen ploeg.
• Werk niet samen met andere ploegen. Antwoorden voorzeggen of uitwisselen is zeer onsportief.
• Als je in het midden van een ronde dringend naar toilet moet, of naar buiten voor een dringend sigaretje, ga dan niet meer naar je tafel voor het afgeven van die ronde. Anderen kunnen niet weten of je al dan niet een antwoord hebt gehoord of opgezocht.
• Krijg je te veel punten toegekend, maak de jury hier dan op attent.

Voor de organisatoren:

• Zorg dat er voldoende ruimte is tussen de verschillende tafels. Als iedereen op een hoopje zit, nodig je als het ware uit tot spieken.
• Vermeld duidelijk in je reglement dat het spelletje eerlijk moet gespeeld worden en dat valsspelen onherroepelijk leidt tot uitsluiting.
• Zorg voor eigen kladbladen, dan staan er alvast geen lijstjes op de meegebrachte bladen.
• Let erop dat er geen personen zijn die een hele bundel papieren bij zich hebben. Vraag ze duidelijk maar vriendelijk om die terug in de auto, of eventueel onder de tafel te leggen. Als ze dat niet willen, bv. omdat de papieren vuil zouden worden op de grond, stel dan voor ze te bewaren bij de jurytafel.
• Instrueer je medewerkers om discreet een oogje in het zeil te houden.
• Geef ieder een formulier om feedback te geven op je quiz. Indien een ploeg gespiekt heeft, zal dat wellicht door verschillende ploegen die in de buurt zaten worden gerapporteerd. Rapporteer eventueel aan de BQB om welke ploeg het gaat.
• Als een ploeg zijn beklag komt doen over de activiteit van een andere ploeg, verscherp je aandacht.
• Zet ploegen waar je vroeger al 'problemen' mee had op een goed zichtbare plaats.
• Als je melding krijgt van onregelmatigheden, roep dan als waarschuwing om dat valsspelen niet getolereerd wordt en gsm-gebruik bv. uit beleefdheid beter buiten de zaal gebeurt. Als er daarna lustig verder gebruik wordt gemaakt van de smartphone, kan je met een gerust gemoed een ploeg een nul-score geven voor een bepaalde ronde of hen in het ergste geval uitsluiten van de einduitslag.

De Grijze Zone:

In sommige gevallen ontstaan er onduidelijke situaties waarin het niet gemakkelijk is om als quizzer of organisator de juiste keuze te maken. Hier zijn enkele van die gevallen en bijhorende raadgevingen (al liggen deze grenzen niet bij iedereen op gelijke hoogte)

• Je hoort het antwoord bij een andere ploeg. Het antwoord opschrijven is in dit geval geen doodzonde. Het is in dat geval wel sympathiek om die ploeg op hun luidheid attent te maken zodat het niet meer gebeurt.
• Je krijgt één punt te veel toegekend. De meeste ploegen zullen in dit geval de jury hierop niet attent maken, omdat dit te wijten kan zijn aan een milde verbetering. Indien je dit wel meldt aan de jury, zou de jury dit best ook belonen door hiervan een publieke melding te maken. Sportiviteit mag beloond worden.

Wat kan je doen als je buurmannen spieken:

Het is niet de bedoeling een heksenjacht te ontketenen. Als je buurman een keer op je blad heeft gekeken, bestaat de kans dat het per ongeluk was. Als twee teams even tegen mekaar praten kan het zijn omdat ze de vraag die net gesteld was al op 7 andere quizzen hadden gehoord. Als het echter flagrant wordt:

• Praat even met die buurploeg en maak eventueel een rake opmerking in de aard van 'We schrijven toch duidelijk genoeg hé'.
• Als dat niet helpt of als je de rechtstreekse confrontatie niet aan wil gaan (bv. omdat zij een topploeg zijn en jullie niet, of zij van de karateclub zijn en jullie niet), praat er dan over met de organisator. Die kan dan voor de rest van de quiz extra waakzaam zijn. Door vals te spelen benadeelt die ene ploeg alle andere ploegen, dat hoef je niet te pikken.
• Als je bij de organisator geen of onvoldoende gehoor vindt, rapporteer de feiten dan aan de BQB.

Wat doet de BQB?

In eerste instantie? Niets. Iedereen is immers onschuldig tot het tegendeel ontegensprekelijk is bewezen. Als we echter steeds weer meldingen krijgen over dezelfde ploeg nemen we contact op met die ploeg. Enerzijds om hun kant van het verhaal te horen, anderzijds om duidelijk te maken dat er (schijnbaar) iets is dat niet door de beugel kan. Als dat niet helpt, en de meldingen blijven duren, dan zijn er verschillende mogelijkheden (die tot op heden nog niet zijn gebruikt en hopelijk ook nooit moeten gebruikt worden):

• publicatie van de betrokken ploeg op de BQB-site.
• schorsing uit de ranking.

Op de afzonderlijke quizzen heeft de BQB geen invloed (en dat vinden we goed zo), het blijft aan de organisatoren om te bepalen of een ploeg al dan niet welkom is. We kunnen ons echter wel goed inbeelden dat ploegen met een reputatie als valsspelers, niet op alle quizzen welkom zullen blijven (onafhankelijk van waar ze staan in de ranking). We wensen wel te benadrukken dat 99.9% van de ploegen zuiver op de graat is en dat fraude (gelukkig) een grote uitzondering blijft. Het wegwerken van die laatste 0.1% is natuurlijk belangrijk maar dan niet in die mate dat we het aangenaam beleven van quizzen als hobby uit het oog mogen verliezen.